Verdriet in het klooster
‘Ik sta stil bij de tien medezusters van onze kloostergemeenschap, die in coronatijd binnen een maand tijd zijn overleden.
‘Het was een niet te bevatten tijd’
Wij zijn allemaal op leeftijd, de gemiddelde leeftijd nu is 88,3 jaar. Een aantal van onze zusters verblijft in een verpleeghuis in de buurt van ons klooster in Schijndel. We zijn wel gewend aan het idee dat het leven eindig is. Maar toen de coronapandemie uitbrak en wij hard werden getroffen, wist ik niet wat ons overkwam.
Binnen een maand verloren we tien zusters, van wie negen aan corona. Op 20 maart 2020 kreeg ik het eerste telefoontje vanuit het verpleeghuis: zuster Anita is overleden. Afgezonderd van ons, zonder ziekenzalving, zonder als algemeen overste nabij te kunnen zijn in die laatste uren, is ze heengegaan. Twee dagen later volgden er twee zusters op dezelfde dag. En zo ging het door, tot eerste paasdag, 12 april. Toen overleed de tiende zuster.
Als ik voorbij de rij met de tien graven loop, denk ik aan die niet te bevatten periode terug. In ons werk is het heel belangrijk om zusters bij te kunnen staan, ook in hun laatste dagen en uren. Ze hebben zich hun hele leven ingezet voor de gemeenschap. Bij de afronding van het leven sta je daar nog eens extra bij stil, dan groei je samen naar een voltooiing toe. Ik bid dan samen met de zuster. Wat heb ik dat gemist.
Troost
In juli 2020 mochten we voor het eerst weer een viering houden met elkaar. In de kapel. We staken de paaskaars aan, dat hadden we met Pasen niet kunnen doen. Het gaf mij troost. Er was weer licht. Later, met Allerzielen, maakten we zoals altijd een overzicht met korte levensverhalen van de zusters die dat jaar zijn heengegaan. Dat we dat ook voor onze tien zusters konden doen, voelde heel warm en kostbaar. Het hielp ons om als gemeenschap vorm te geven aan een afscheid dat in coronatijd niet mogelijk was.
Ik ervaar nu nog sterker dat het leven eindig is. En dat je nooit kunt voorzien op welk moment en hoe het zal aflopen. Het overkomt je. Ik voelde me gesteund doordat we als zusters ons verdriet met elkaar konden delen. Ook vond ik troost bij onze patrones: Maria, Moeder van Goede Bijstand. Die had ik heel hard nodig. Ik heb tot haar gebeden: help me er doorheen. Ja, mijn geloof heeft me overeind gehouden.’
‘Voor ons is het zo belangrijk elkaar bij te staan’
Verteller
Zuster Agnes Vos (83 jaar)
Algemeen Overste bij de Congregatie Zusters van Liefde
Zuster Agnes vertelt verder. Luister hieronder mee.
Verdriet in het klooster
Zuster Anita van Laarhoven
26 maart 2020.
Zuster Pangracia van Heeswijk
21 maart 2020.
Ze staat Toni Linssen
21 maart 2020.
Ze staat Hendriks,
27 maart 2020.
Tien zusters binnen een maand
tijd overleden.
Allemaal onverwacht en allemaal alleen.
Dan wordt je echt geconfronteerd
met het feit
dat je als mede zuster niet
eens meer ja...
...iets kunt doen voor een zieke,
voor een overledene,
een uitvaart viering in
de kapel, niet...
...rechtstreeks vanuit het mortuarium
van de begrafenisonderneming naar het kerkhof.
Ja, dat doet pijn. Dat doet heel veel pijn.
En de ene keer als het regen en
storm en dat beeld paste daar helemaal bij
ook bij mijn gevoel.
Maar er waren ook momenten dat
de zon scheen
als ze op het kerkhof aankwamen.
Zuster Fidelia de Bie
30 maart 2020.
Zussen Theo Frieda Kolkman
5 april 2020.
Zuster Marie Ignatia Dolmans
7 april 2020.
Kijk en normaal heb je bij een overlijden
of bij een ziekbed,
ben je nabij en kom je daar vaak
en begeleid je dat ook een beetje
en probeer je dat te ondersteunen.
En ja, ik vind dan altijd...
Ik weet zeker als ik zie dat het
einde van een zuster nadert,
ook de waardering voor die zuster
uit te spreken
van wat ze in haar leven gedaan
heeft en bijgedragen
heeft aan de welzijn van de congregatie,
maar
ook aan het welzijn van de maatschappij.
En al die dingen die. Die vielen allemaal weg.
Tsja, het was... Die mogelijkheid was er niet
en het samen afscheid nemen in de kapel
was er dan ook niet
en het avondgebed bidden als herinnering of herdenking van de overledenen was er ook niet.
En ja, er was niets. De leegte...
En die leegte, die voelde je.
En dan? Dan val je stil...
Dan komt alleen de zwaarte van van
wat er gebeurd is op je af.
In die ene nacht kreeg ik drie berichtjes van overlijden van de zuster
En dan zat ik hier. Ik kon niks. Thuisblijven.
Dat was het dan. Het leven.
De eindigheid van het leven.
Die wordt dan wel heel zichtbaar.
Op een gegeven moment
hebben we één keer twee zusters
tegelijk begraven en één keer zelfs drie.
Dat er drie kisten, drie lijkauto's, rouwauto's kwamen
met drie kisten van overleden zusters naar het kerkhof. En dat ja, dat vergeet ik nooit meer,
dat beeld.
Dan zat je in je eigen uppie hier
zuster te zijn, zuster van liefde
te zijn bij wijze van spreken.
Zuster Marie Antoinette van de
Kamp, 11 april 2020.
en zuster Teresia Cornelissen
12 april 2020.
En dat was de laatste zuster die
aan Corona is overleden
en dat was op Eerste Paasdag.
Toen is ze overleden.
Dus dat ja, dat laat wel z'n sporen
na.
Nou ik er zo over praat leeft dat allemaal weer heel erg op.
Maar ik heb het toevertrouwd aan
de lieve God, zeg ik dan.
en daarmee heb ik het uit handen
gegeven.